In het mikwe vóór de sjabbat

In het mikwe vóór de sabbat.
door Sonja Haisma

Deze week zijn er in onze gemeente maar liefst 20 personen gedoopt, de jongste was een tienjarig meisje, de oudste een gepensioneerde man. Naar joods/ bijbels gebruik hebben zij zich zelfstandig ondergedompeld in een mikwe, zoals het ook in Nieuw Testamentische tijd ging, blijkens Handelingen 22:16 ‘En nu, wat aarzelt gij nog? Sta op, laat u dopen en uw zonden afwassen, onder aanroeping van zijn naam.’ Feitelijk staat er βαπτισαι doop je! (gebiedende wijs wederkerig; imperativus aoristus medium). En, onze dopelingen gaven inderdaad ook van te voren, staand in het water, een getuigenis om vervolgens onder te gaan en gerechtvaardigd te verrijzen.

Onwillekeurig gaan mijn gedachten terug naar mijn eigen doop, vandaag precies 30 jaar geleden. Wat een indrukwekkende en vreugdevolle belevenis was dat! Ik keek er destijds erg naar uit en heb er van genoten, een geloofsstap, een wilsbesluit, een nieuwe weg met ongekende groeimogelijkheden, afwassing van zonden en het begin van eeuwig leven, dankzij het offer van Yeshua (Rom. 6:4 en 1 Joh. 1:7b).

Nee, in een mikwe was ik toen niet, mijn onderdompeling vond plaats in een afgehuurd zwembad en dat vond ik prima. Volgens de joodse overlevering, die ik destijds nog niet kende, moet een rituele onderdompeling plaatsvinden in levend water, dat is stromend water van bron, beek, rivier of zee. Als men niet in de buurt van zulk stromend water woont, gaat men in een mikwe waarin (deels) regenwater gebruikt wordt. Er moet wel een aan- en afvoersysteem zijn, zodat het water daadwerkelijk in en uit kan stromen. Het mag geen permanent stilstaande waterplas of waterbak zijn.

Volgens de Tora gebeurt reiniging van alle verontreinigingen door rituele onderdompeling in water (Lev. 12 en 15). Ook Yeshua hanteert die regel, zoals blijkt vlak voor zijn laatste seidermaal, Johannes 13:10 ‘Yeshua zeide tot hem: Wie gebaad heeft, behoeft zich alleen de voeten te laten wassen, want hij is geheel rein’

Het woord mikwe komen we in de bijbel tegen in Gen. 1:10 (HSV) ‘En G’d noemde het droge aarde en het samengevloeide water noemde Hij zeeën’

וַיִּקְרָא אֱלֹהִים לַיַּבָּשָׁה אֶרֶץ וּלְמִקְוֵה הַמַּיִם קָרָא יַמִּים

In 1 Kon. 7:23 vv lezen we hoe koning Salomo een koperen wasvat laat maken voor de tempel, met een inhoud van 2000 bath of Efa (24 of 43 liter[1]) en dat noemt hij eveneens zee הַיָּם . Daar reinigden de dienstdoende priesters zich.

Maar ook joodse vrouwen hebben reinigingsrituelen en kunnen daarvoor naar een mikwe gaan. (Orthodoxe) joodse vrouwen gaan bijvoorbeeld naar een mikwe daags voor hun huwelijk, of om de menstruatie periode of kraambedperiode af te sluiten.

Dat laatste deed Mirjam (Maria) voordat zij samen met Josef de kleine Yeshua naar de tempel brachten. Lukas 2:22 ‘En toen de dagen hunner reiniging naar de wet van Mozes vervuld waren, brachten zij Hem naar Jeruzalem om Hem de Eeuwige voor te stellen’ Daar herkenden Simeon en Hanna Hem als de beloofde Messias.

Een rituele reiniging door waterdoop vind ik een mooi symbool, een gedenkwaardig startpunt. Maar na mijn doop ben ik weer vele malen in overtreding geweest en ben tekort geschoten in naastenliefde en gehoorzaamheid. En zo ben ik begonnen met een afgeleid mikweritueel, uit te voeren kort voor sjabbat en jom tov. Zoals de discipelen gebaad hadden en rein verklaard werden, of zoals gelovigen in één van de vele mikwes gingen alvorens het tempelcomplex te betreden, zodat ze rein voor hun G’d zouden staan, zo wil ook ik graag rein voor G’d staan. In de namiddag voor sjabbat  wordt mijn eigen badkamer een soort “mikwe”. Terwijl ik mijn lichaam uitwendig reinig en daarbij ook een wasbeker gebruik om water over mijn lichaam te gieten, vindt er gelijktijdig een innerlijke reiniging plaats doordat ik de gebeurtenissen van de week voorleg aan Adonai, Hem belijd wat niet goed was en vergeving vraag, zodat ik de sjabbat met een schone lei begin.

Heel opmerkelijk is het, dat me vaak meteen concreet in gedachten komt waar het mis ging die week, wat ik met woorden en/of daden of juist door nalatigheid aan overtredingen heb begaan, alsof de heilige Geest meehelpt om zonden aan het licht te brengen. En zo kan ik met een gereinigd geweten en blij gemoed even later de kaarsen aansteken en bidden om zegen, wetende dat Adonai graag vergeeft en zegent als zijn kinderen met oprechtheid bij Hem komen. Natuurlijk kun je ook (dagelijks) belijden en vergeving vragen zonder een ritueel, maar het helpt me om er voor sjabbat meer bij stil te staan en dan een “wekelijkse schoonmaak” te houden, omdat G’d van ons vraagt om rein en heilig te leven. Zo beleef ik ook de tien ontzagwekkende dagen die morgen op Rosh haShana beginnen en uitlopen op Yom Kippoer, als de dagen van de “jaarlijkse intensieve schoonmaak”, dagen van diepgaande bezinning, balans opmaken, berouw, inkeer en terugkeer naar de bron van levend water.

Met behulp van deze rituelen probeer ik elke week weer een nieuwe start te maken, het oude afleggend en vertrouwend op de liefde, vergeving en leiding van Adonai om zo steeds een klein stukje te groeien, een prachtig begin van de zevende dag, de dag die ik als wekelijks voorproefje van het komende Messiaanse Rijk zie. Zo kan ik van harte zeggen Sjabbat Sjalom!