Boreka’s voor Chanoeka

Chanoeka herinnert mij in de eerste plaats aan de strijd van een klein leger o.l.v. Judas de Maccabeër tegen een enorme Syrisch/Griekse overheersing om geloof en religieuze vrijheid terug te winnen. Hierover is te lezen in Flavius Josephus’ “De Oude Geschiedenis der Joden” blz. 824-830. Door interventie van de Eeuwige geschiedde hier het grote wonder van hun overwinning. En ook het wonder dat na reiniging en bij inwijding van de Tempel, de slechts voor één dag voldoende olie de lichtjes van de Menora wel 8 dagen deed branden.

De in olie gebakken gerechten doen ons daar ook aan denken. Zoals “Latkes” (gefrituurde aardappelstokjes) en Chanoeka jamdonuts, Soufganiot genoemd. Dit is een uit gistdeeg gebakken bolletje gevuld met jam. De Joodse eetcultuur is daarbij beïnvloed door de lekkernijen in de landen waar men gedurende de Galoet (verstrooiing) verbleef. Anderzijds brachten zij de recepten uit hun families mee en afhankelijk van de beschikbare producten werden die recepten toegepast.

De “vlammende thee” die verwijst naar het brandende licht, is een oud Chanoeka gebruik van de Russische Joden. Men legt een klont suiker op een lepel, giet er brandewijn op, steekt dit aan en laat het in een glas thee vallen. Beignets gedoopt in stroop worden door de Sefardim (Spanje e.o.) gegeten. Een gerecht dat vroeger bij ons thuis rond de jaarwisseling werd bereid, maar dan bestrooid met poedersuiker of suiker met kaneel. Ook wel gevuld met appelschijfjes. Mijn man is er gek op, daarom bak ik ze zelf ook wel met Chanoeka.

Er is een Judeo-Spaanse uitspraak “el buen dia a la tripa” die betekent voor iedere Chanoeka dag “een goede dag voor de maag” te zijn. Ik hoop dat u dat ook kunt zeggen na het verorberen van de Boreka’s uit onderstaand recept.

Boreka is de naam van een Joods pasteitje afkomstig uit Griekenland, Turkije en de Balkan.
Boreka’s lijken op de Spaanse en Portugese Empanadas. Zij krijgen meestal een hartige vulling van óf zuivel óf vlees, maar worden ook wel met een zoete vulling gebakken. Ik heb voor deze laatste gekozen. Hebben allerlei vormen. Traditioneel zijn dat driehoekjes, flapjes met versierde randjes, rechthoekige pakketjes, sigaar vorm en halve maantjes. Het deeg voor een vleesvulling wordt gemaakt met olie. Die voor een kaasvulling met boter. Het voordeel van deeg met olie bereid is dat het “parve” is dus voor allerlei vullingen gebruikt kan worden. Ook voor een vulling met zuivel. Sommige vrouwen zijn heel handig in het maken van deze bewerkelijke delicatesse.

Mijn recept voor Boreka’s met zuidvruchten en noten als vulling

Ingrediënten voor het deeg

Ik gebruik hiervoor een basisrecept van piedeeg.
Geschikt voor ongeveer 20 stuks Boreka’s.
125 ml zonnebloemolie
½ theelepel zout
125 ml warm water
350 gram bloem
Let op de volgorde van mengen. Het kan zijn dat er ietsje meer of minder bloem nodig is om een mooi soepel en zacht deeg te krijgen.
Meng in een grote kom de olie met het warme water en het zout m.b.v. een vork. Voeg dan geleidelijk de bloem toe, steeds roerend met de vork en tenslotte even kneden met de handen.
Het deeg moet zo soepel als een oorlelletje voelen. Het deeg kan even rusten – op kamertemperatuur, dus niet in de koelkast – maar ook direct verwerkt worden.

Ingrediënten voor de vulling

Voldoende voor 20 stuks. Het is handig eerst de vulling te maken en daarna het deeg!
15 gedroogde pruimen, zonder pit
15 gedroogde abrikozen, zonder pit.
Was deze vruchten en week ze een paar uur net onder water. Daarna uit laten lekken.
Dit water niet wegdoen. Kun je met iets suiker en maizena een sausje van koken.
Daarna pruimen en abrikozen in kleine stukjes snijden.
1 banaan in stukjes
25 gram fijngehakte walnoten
25 gram fijngehakte amandelen
40 gram rietsuiker
2 eetlepels sinaasappelsap (of cointreau = sinaasappellikeur)
Meng al deze ingrediënten in een schaal en laat een uurtje marineren.

Ingrediënten voor de afwerking

1 ei en karwijzaad of sesamzaad.

Verwarm de oven voor op 200ºC
Verdeel het deeg in 4 delen. Dat is gemakkelijker voor het uitrollen. Er zit veel olie in dus kan het zonder bloem zo dun mogelijk uitgerold worden op een hard oppervlak. Het zal ook niet aan de deegroller plakken. Snijd er rondjes uit met een diameter van ongeveer 10 cm doorsnede. Leg een grote theelepel vulling op de helft en vouw dubbel tot een half maantje. Druk de randen goed samen. De kunst is om er een soort koordje van de maken, maar dat lukt mij nog niet. Daarom duw ik het randje voorzichtig samen m.b.v. de steel van een theelepeltje. Leg ze op een bakplaat met bakpapier. Bestrijk de bovenkant met los geklopt ei, waar iets water aan is toegevoegd. Bestrooi ze met karwij- of sesamzaad. Bak de Boreka’s gedurende 25-30 minuten net onder het midden van een op 200ºC voorverwarmde oven.Warm zowel als afgekoeld zijn ze erg lekker.

Geniet en laat het Chanoeka licht schijnen.
Jacoba Spijker-Kort.