Esjet Chajiel (Sterke Vrouw) en Chanoeka

Volk en individu
De tekst in Spreuken 31:10-31 is het lied Esjet Chajiel, een lied op de, letterlijk: sterke vrouw. Het wordt in de Joodse traditie bij de viering van Sjabbat op vrijdagavond gezongen. Het heeft me eindeloos geïnspireerd. De mystieke kant van het lied is de betekenis, dat Israël de Bruid van de Eeuwige is, dus als de vrouw van de Eeuwige wordt gezien. In dat geval is dit lied geschreven voor het volk Israël. Maar daarnaast is het ook geschreven voor de individuele vrouw, gehuwd net zo goed als ongehuwd.

Wat zou de tekst voor ons kunnen betekenen?
In deze tijd worden we allemaal geconfronteerd met ernstige zaken via internet, televisie en nieuwsbladen en we zijn op de hoogte van wat er op deze aardbol plaatsvindt. Het is adembenemend, indrukwekkend en vaak schrikwekkend. Het is een voorrecht om in deze tijd ons geloof in de Schepper van hemel en aarde, de G’d van Israël, te hebben. In de Schepper van de mens en alle leven op aarde. Het is bijzonder om ons hart te kunnen vullen met eeuwige woorden van Adonai uit de Bijbel en er, in ons gebed, te zijn voor onze medemensen. Wij zijn immers Zijn kinderen en Hij heeft ons met een doel op deze aarde gezet. Hij wil dat we ons bekommeren met barmhartigheid om mensen die in nood zijn en onze steun en hulp zoeken en die hulp geven. Op die manier kunnen we de Eeuwige uitdragen in een wereld, die op een hopeloze weg lijkt te zijn, wanneer we alleen al kijken naar de huidige milieucrisis en nu ook de pandemie.

Betere vertaling dan Degelijk
In Spreuken 31:10-11 staat: “Een degelijke huisvrouw, wie zal haar vinden? Haar waarde gaat koralen ver te boven. Op haar vertrouwt het hart van haar man, het zal hem aan voordeel niet ontbreken.” Het woord ‘degelijk’ is gebruikt door Nederlandse vertalers van het Hebreeuwse woord chajiel. De betekenis daarvan is: rijkdom, doeltreffendheid, macht, krachtig. Chajal betekent: soldaat en het woord is ook verbonden met ditzelfde woord. Het Nederlandse woord ‘degelijk’ is daarom heel mager en doet af aan betekenis van de tekst; en hierdoor ook aan belang voor vrouwen. De oorspronkelijke tekst toont een vrouw die kostbaar is en moeilijk te vinden. In ieder geval lijkt het een vrouw die weet wat ze wil en zij heeft zekerheid van geloof dat de Eeuwige met haar is. Haar stap is vast en als ze gehuwd is, heeft haar man haar geloof opgemerkt. Dan heeft hij gezien, dat zij in geloof handelt. En het heeft hem zoveel voordeel gebracht, dat hij op haar hart is gaan vertrouwen.

Roeping van Rachab
In de tekst van Spreuken heeft de vrouw een man, dus die vrouw is niet alleenstaand. Maar in het profetische licht, waarin de Eeuwige de Bruidegom van de Bruid (Israël) is, kan zij ook alleenstaand zijn. Dan zorgt haar vastheid in geloof ervoor, dat zij vertrouwd wordt door de leiders van het volk. Een voorbeeld in de Bijbel is Rachab, die haar vastheid in geloof toonde en betrouwbaar bleek te zijn. Zij bracht door haar handelen een voordeel aan Israël. Rachab hoorde niet bij Israël. Ze was een Kanaänitische, maar later sloot ze zich aan bij Israël. Hoe kunnen wij sterke vrouwen zijn en worden in ons leven? Hoe kunnen we vertrouwen vinden bij de Eeuwige en Hij ons kan gebruiken voor Zijn Koninkrijk? Ook als je niet geboren Joods bent, kun je je, net als Rachab, uit vrije wil bij Israël aansluiten, vanuit dezelfde roeping als die voor Rachab.

Kostbare geestelijke schatten
Adonai geeft de gelegenheid kostbare schatten te verzamelen in de hemel, wanneer we in geloof beseffen dat het leven eeuwig is, kostbaar en oneindig. Een sterke vrouw is zich bewust van haar roeping en de kostbare geestelijke schatten waaruit zij kan putten. Zij heeft visie op het leven, waarbij haar lichaam, ziel en geest zijn betrokken. Ze voedt zich met het woord van de Eeuwige en dat houdt haar in balans. De oordelen die zij vormt in haar denken over het leven in deze tijd, worden door haar gevormd met haar verstand en haar kennis van Tora en de kennis van de geboden van de hele Bijbel inclusief het Nieuwe Testament, in het Hebreeuws: Beriet Chadasja. Het betekent ook, dat we moeten werken aan de verwerking van emotionele schade die we allemaal oplopen in dit leven op aarde. Dat zorgt ervoor, dat de emotionele last die we dragen, onze gezonde oordelen niet vertroebelt, waardoor we onrecht zouden kunnen doen en verkeerd zouden kunnen handelen; wat verder schade zou doen aan onszelf en anderen.

Met een open vizier
Het licht van Chanoeka laat ons beseffen, dat de Eeuwige een wonder aan zijn volk gaf, na een vreselijke oorlog van kwaad tegen goed en duisternis tegen licht. Het volk van G’d werd met uitroeiing bedreigd, maar het vertrouwde op de Eeuwige, terwijl velen in de strijd gruwelijk omkwamen. Het omkomen in een strijd is echter nooit het einde van dit leven, omdat het leven oneindig is en G’d onze Redder is. Dat geloofden de Makkabeeën, toen zij het zwaard opnamen tegen de gruwelijke dictator Antiochus. Mag het zo zijn, dat ook wij zoveel geloof krijgen, dat we met een open vizier in deze tijd leven en goede oordelen zullen formuleren. Dat we ons niet laten meeslepen met allerlei leringen van mensen die ons afhouden van rechtvaardige daden. En dat we deze Chanoeka met vreugde zullen beleven en ondanks corona en andere ernstige zaken, dankbaar zijn voor het eeuwige Licht dat alleen Adonai in ons hart kan laten schijnen. Dat Hij ons wijsheid zal geven om Zijn Naam in deze wereld, Messias Yeshua, bekend te maken. Dat Zijn licht door ons heen zal schijnen voor alle mensen. Chanoeka sameach!

Elze Erwteman